le Ciaran Tierney

Níl mórán Éireannach atá 70 bliain d’aois ag caitheamh culaith chorcra. Leis sin, níl mórán ealaíontóirí ón tír seo tar éis taispeántais mhóra a chur ar siúl chomh fada i gcéin leis an Afraic, an India, an Chóiré Theas agus an Astráil le linn a ngairmeacha beatha.

Cé gur fear é a léirigh fiosracht leanaí do chultúir dhúchasacha ar fud an domhain, tá áit ar leith ag an amharcealaíontóir Michael Mulcahy i gcónaí ina chroí d’Inis Oirr.

Nuair nach raibh san fhoirgneamh ina bhfuil Áras Éanna anois ach monarcha fíodóireachta as úsáid, ba é Mulcahy an chéad ealaíontóir riamh a chuir taispeántas ar siúl anseo tar éis geimhreadh iomlán a chaitheamh ar an oileán.

Bhí Uachtarán na hÉireann, Michael D. Higgins, i measc na daoine a spreag Mick chun foirgneamh na monarchan a úsáid chun a chuid oibre a thaispeáint do mhuintir an oileáin.

Ba mar gheall ar an rath ollmhór a bhí ar thaispeántas Mick a cuireadh an plean “craiceáilte” i bhfeidhm chun ionad ealaíon a lonnú ar an oileán beag bídeach seo le daonra de díreach 300 duine.

Bhí an chuma ar an scéal gur fhill Mick Mulcahy ar Inis Oirr le haghaidh cónaitheachta ceithre seachtaine san ionad ealaíon i mí Feabhra na bliana seo agus go mbeidh a thaispeántas reatha ‘Nowhere to Hide at Sea’ ag an am céanna lena cheiliúradh 70 bliain anseo ar an oileán.

Nuair a d’fhill Mick ar Inis Oirr i mí Iúil 2021, tar éis dó a bheith as láthair le blianta fada ón oileán ar imeall na hEorpa, bhí áthas air a fháil amach go raibh clár ealaíontóra cónaithe ar bun anseo in Áras Éanna.

“Tá sé cosúil le neamh domsa anseo,” a deir Mulcahy. “Mar inspioráid, níl le déanamh agat ach breathnú amach an fhuinneog. An solas sna stiúideonna seo. Fiú sa lá is dorcha den gheimhreadh, tagann solas iontach ó thrí fhoinse. Maidir leis an gcóiríocht sa stiúideo, ní bhfaighfeá sa Ritz é. Tá sé go hálainn.”

Níl plean ag Mick nuair a thagann sé go hInis Oirr. Glacann sé inspioráid ó gach rud timpeall air.

“Seans go rachainn a chodladh ar a 9 a chlog um thráthnóna agus go n-éireoinn ar a 3 a chlog ar maidin. Go háirithe san earrach nó sa samhradh. A fheiceáil ón dorchadas go dtí breacadh an lae. An ciúnas sin amuigh ansin agus go tobann, tosaíonn na héin bheaga ag canadh. Agus tá an bháisteach úr. Agus níl aon duine timpeall.

“Níl fón póca agam. Ní éistim leis an raidió. Táim díreach ag teacht isteach anseo agus péinteann an phéintéireacht é féin,” a deir Mulcahy.

 

 

Is breá le Mick pictiúir mhóra a phéinteáil. Bhain sé go mór lena chuid ama sa stiúideo anseo in Áras Éanna i mí Feabhra agus Márta na bliana seo. Tá torthaí a shaothar ar Inis Oirr le feiceáil sa taispeántas ‘Nowhere to Hide at Sea’, a bheidh ar siúl go dtí an 31ú Iúil.

Tarlaíonn an taispeántas ar an oileán thart ar an am céanna lena 70ú breithlá ar an 26 Iúil agus beidh an-áthas ar Mick an ócáid a cheiliúradh le muintir Inis Oirr.

“Tá mé 50 bliain ag péinteáil anois. Fiafraíonn daoine díom an bhfuil plean agam riamh. Agus deirim nach bhfuil, go bhfuil muinín agam as mo instinn. Cothaíonn mé fuinneamh na timpeallachta nádúrtha. Is breá liom fuinneamh na farraige,” a deir sé.

“Féadfaidh an fharraige a bheith chomh éadrom lá amháin agus ansin chomh garbh an lá dár gcionn. Is breá liom a bheith ag maireachtáil gar don dúlra, ag dul ag snámh nó ag seoltóireacht. Tá meas mór agam ar an bhfarraige,” a deir sé.

“Ní fhéachaim ar an teilifís. Níl raidió agam anseo. Is maith liom dul síos go dtí an teach tábhairne agus an ceol a chloisteáil síos ansin. Tá mé ag lámhaigh ar ‘overdrive’ nuair a thagann mé amach anseo. Agus ansin tá an craic síos sna tithe tábhairne. Níl Gaeilge agam. Bhíodh mé líofa uair amháin. Tá sé i gcúl mo chinn, ach tá sé ag teacht ar ais go mall. Is breá leo ‘tomfoolery’ anseo ar Inis Oirr. Is breá leo scéalta a insint agus áibhéil a dhéanamh, ag cur bréaga leo!”

Tuigeann Mulcahy cén fáth ar spreag muintir Oileáin Árann scríbhneoirí den scoth cosúil le JM Synge agus Antoni Artaud, daoine ar thaitin go mór leo am a chaitheamh anseo ar na hoileáin.

“Bíonn an-spraoi agam i gcónaí teacht ar ais anseo,” a deir sé. “Bhí an-spraoi agam ag déanamh múrmhaisiú taobh amuigh de shiopa an oileáin an samhradh seo caite, de channabail ag rith amarach ar chúl an oileáin, agus an aiseolas a fhuair mé ó mhuintir na háite. Is iontach an rud é go bhfuil ionad ealaíon anseo anois agus go mbíonn ealaíontóirí in ann dul i dteagmháil le muintir an oileáin.”

Déanann Mick magadh go bhfuil sé ag iarraidh seid a fháil ar cíos anseo ar Inis Oirr faoi láthair. Cé go raibh taispeántais aige chomh fada i gcéin leis an Afraic, an India, an Chóiré Theas, agus an Astráil, mothaíonn an Mac Drabhlásach go fírinneach sa bhaile anseo ar Inis Oirr.

• Leanann an taispeántas ‘‘Nowhere to Hide at Sea’ ar aghaih i ngailearaí Áras Éanna go dtí an 31ú Iúil. Ar oscailt Dé Máirt go Domhnach, 11rn go 4in.